Assertiviteit is iets van alledag. Hoe kom ik voor mezelf op? Hoe geef ik duidelijk mijn grenzen aan? Op welke manier spreek ik een ander aan op zijn gedrag?

Assertiviteit is ons niet aangeboren. Bovendien is de kans groter dat je óf sub-assertief óf agressief gedrag vertoont. In welk gedrag herken jij jezelf het meest?

 

Sub-assertief, agressief en assertief gedrag

Sub-assertiviteit: rekening houden met de ander

Sub-assertiviteit heb je ooit ontwikkeld omdat je er profijt van had. Immers je werd geprezen omdat je zo makkelijk was. Daarentegen werd je op je vingers getikt als je om iets vroeg, of je slikte je boosheid in omdat je bang was dat het je vriendschappen zou kosten.

Sub-assertief gedrag is een in feite onderdanig gedrag. Je komt niet op voor jezelf. Je ontziet de ander om de verkeerde redenen, namelijk vanwege je eigen verlegenheid of onzekerheid. Bovendien geef je geen grenzen aan, neem je geen verantwoordelijkheid en voel je je regelmatig het slachtoffer.

Op korte termijn is dit een veilige strategie, maar op lange termijn vergeet je hoe je voor jezelf op moet komen. Met als gevolg dat je je eigenwaarde verliest en steeds onzekerder wordt.
Sub-assertief gedrag uit zich door :

• Je verliest je eigenwaarde en wordt steeds onzekerder
• Je loopt weg voor confrontaties
• Je krijgt niet wat je wilt
• Anderen maken misbruik van je
• Je voelt je gefrustreerd, gekrenkt en geïrriteerd

Agressief gedrag: opkomen voor jezelf

Soms ligt de nadruk op het behalen van de (persoonlijke) doelen en kan iemand zijn zin echt doorduwen ten koste van de relatie. Door dit gedrag kom je agressief over en is dit op de lange termijn niet optimaal.
Bovendien verbreek je er je contacten mee of –erger- krijg je ruzie met je omgeving. Het woord agressief roept iets van vechtlust op maar gaat veel verder. Je gaat over de grens van de ander heen.

• Je maakt misbruik van anderen
• Je toont geen respect naar anderen
• Je houding is relatieverstorend
• Je walst over anderen en hun behoeftes heen.
• Je hebt voortdurend kritiek op anderen

Assertief gedrag: opkomen voor jezelf met behoud van de relatie

Wie assertief is, geeft zijn eigen grenzen aan en houdt tegelijkertijd ook andermans belangen en gevoelens in het oog. Dat is nog niet zo eenvoudig. Je moet namelijk met twee dingen rekening houden: enerzijds wat wil je zelf en anderzijds wat wil de ander?
Assertief gedrag uit zich door:

• • Je niet te verstoppen
  • Je niet door anderen af te laten schepen
  • Je niet door anderen te laten kwetsen
  • Je lokt geen agressie uit
  • Je geeft eerlijke gedachten en gevoelens weer
  • Je laat anderen in hun waarde

De kern van assertief gedrag is:

• Opkomen voor jezelf,
• je eigen mening ,je gevoel en wensen durven uit te spreken
• op een gepaste manier met respect voor jezelf EN die van de ander

Assertiviteit ontwikkelen

Hieronder een aantal tips waarmee je assertief gedrag kan ontwikkelen

Duidelijk zijn

Met duidelijk zijn bedoel ik overeenstemming tussen denken, voelen en spreken.
Tussen denken dat we assertief zijn en werkelijk assertief zijn kan een groot verschil zitten. Soms denken we dat we duidelijk zijn, maar de ander begrijpt er niets van. Anders gezegd, onze intentie is anders dan het effect. Dit komt door de manier waarop we de boodschap overbrengen. De inhoud (wat je zegt) is vaak minder bepalend dan de vorm (hoe je het zegt). Ter illustratie: Ongeveer 30% wordt bepaald door wat je zegt en 70% hoe je het zegt.
Let dus goed op :
– Wat je zegt (praat in de ik vorm, ik wil, ik wil niet, ik vind, duidelijk taalgebruik)
– Hoe je het zegt (kijk de ander aan, spreek duidelijk, blijf staan voor je standpunt, breng rust in je houding)

Aanwezig zijn

Een assertief persoon is oprecht geïnteresseerd in de ander. Niet alleen verdedigt hij zijn eigen rechten en mening, maar heeft ook interesse in de standpunten van zijn medemens. Bij een assertieve houding hoort dan ook volledige aandacht voor de ander. Met andere woorden: wil je assertief worden, dan hoor je volledig aanwezig te zijn. Dit vergt concentratie en discipline, maar de beloning voor je aanwezigheid is groot.
Benieuwd hoe je beter aanwezig kunt zijn? Lees mijn blog luisteren en doorvragen

Een verzoek weigeren

Nee zeggen is hier één van meest de assertieve tips van de bovenste plank. Niet altijd makkelijk, wel altijd mogelijk. Zorg dat je het automatisme om ja te zeggen onderbreekt. Neem een week waarin je je zelf verplicht eerst na te denken voordat je reageert. Voor elke situatie, is er wel een manier om “nee” te zeggen:
Bijvoorbeeld ‘Het spijt me, maar ik leen je dit boek niet uit’. Draai niet om deze boodschap heen en probeer deze niet te verhullen of te verzachten.
Verzin geen nieuwe excuses maar hou voet bij stuk. En als de ander door blijft drammen kan je ook nog een einde aan het gesprek maken met een ik-boodschap: ‘Ik vind het niet leuk dat je zo door blijft gaan. Ik ga verder met mijn werk.’

Gebruik “ik” boodschappen

Wanneer je wilt aangeven dat het gedrag van de ander je niet aanstaat, kun je je zin het best beginnen met een “ik” boodschap. Bijvoorbeeld: “Ik heb last van de rook” of “Ik kan me niet concentreren als je zo veel lawaai maakt.” Vermijd ‘jij-bakken’ zoals: “Je bent ook altijd zo luidruchtig” of “die vieze rook van jou ook altijd”. Mensen zullen zich dan snel aangevallen voelen.
Benieuwd hoe je beter geweldloos kan communiceren? Lees mijn blog Omgaan met je boosheid op een verbindende manier

Bereid je voor

In veel gevallen kun je assertief gedrag voorbereiden: als je er in bepaalde situaties steeds weer moeite mee hebt om assertief te zijn bijvoorbeeld, of wanneer je vooraf weet dat je assertief zult moeten zijn. In die gevallen kun je thuis al op een gepaste reactie oefenen. Dan weet je in ieder geval dat je het in je hebt waardoor je sterker in je schoenen zult staan.

Hoe assertief ben jij? Kost het je moeite? Ik lees jouw verhaal graag hieronder.